Tüp Tıkanıklığı Nedenleri

Tüp Tıkanıklığı Nedenleri

Tüp tıkanıklığı (tubal oklüzyon), kadınlarda kısırlık (infertilite) nedenleri arasında oldukça önemli bir yere sahiptir. Yumurtalık ve rahim arasındaki tüpler, döllenmenin gerçekleştiği temel yapılardır. Bu tüpler tıkandığında, yumurta ile sperm buluşamaz ve doğal yolla gebelik oluşmaz.

Tüp Tıkanıklığı rahim filmi ile teşhis edilir. Ancak rahim filminde tıkalı çıkan tüplerin bir kısmı gerçekten tıkalı olmayabilir. Tıpta buna “false pozitif” veya Türkçe karşılığı olarak “yanlış pozitif” sonuç denir. Yanlış pozitif, bir testin aslında olmayan bir şeyi varmış gibi göstermesi demektir. Rahim filmi sırasında istem dışı kas kasılması, verilen kontrast maddenin damarlara dolması, sümüksü tıkaçlar, pıhtı tıkaçları, tüp girişini bloke eden myom, polip, yapışıklık gibi oluşumlar ve teknik yetersizlikler yanlış pozitif sonuca yol açabilir. Bu durumda selektif salpingografi denen teknikle gerçek durum yüksek oranda gösterilebilir.

Tüp tıkanıklığının en kritik noktası, çoğu zaman belirti vermeden ilerleyebilmesi ve genellikle gebe kalamama şikâyetiyle fark edilmesidir. Bu sorunun kaynağını oluşturan nedenlerin doğru anlaşılması, hem tanı hem de tedavi açısından önemlidir.

Geçirilmiş Pelvik Enfeksiyonlar (PID)

Tüp tıkanıklığının en yaygın nedeni pelvik inflamatuar hastalık (PID) olarak bilinen pelvik bölge enfeksiyonlarıdır. En yaygın etkenler arasında şu enfeksiyonlar bulunur:

• Klamidya enfeksiyonu (Chlamydia trachomatis)

• Gonore (Neisseria gonorrhoeae)

Bu enfeksiyonlar çoğu zaman belirti vermeden sessiz ilerler ve tüplerde hasar oluşturarak tıkanmaya yol açabilir. PID geçiren kadınlarda tüplerin iç duvarında oluşan iltihabi değişiklikler, yapışıklıklar ve skar dokusu zamanla tüplerin fonksiyonunu bozar. Özellikle tekrarlayan enfeksiyonlar, tüplerin tamamen kapanmasına neden olabilir.

Endometriozis

Endometriozis, tüp tıkanıklığının en sık görülen nedenlerinden biridir. Rahim iç tabakasına ait dokunun rahim dışında yerleşmesi sonucu ortaya çıkan bu hastalık, hem tüplerin çevresinde hem de yumurtalık çevresinde kist, yapışıklık ve inflamasyon oluşturabilir.

Endometriozisin tüpleri tıkama mekanizmaları şunlardır:

• Tüplerin dış kısmında oluşan yapışıklıklar
• Hidrosalpenks gibi sıvı birikimleri
• Tüplerin hareket kabiliyetinin azalması
• Anatomik yapının bozulması

Özellikle ileri evre endometriozis, hem tüpleri hem yumurtalık rezervini olumsuz etkileyerek infertilite riskini artırır.

Karın İçi Yapışıklıklar

Tüp tıkanıklığına yol açan bir diğer neden karın içi yapışıklıklarıdır. Yapışıklıklar genellikle şu durumlar sonrası oluşur:

• Geçirilmiş karın ameliyatları
• Apandisit ameliyatı
• Sezaryen
• Myomektomi (miyom ameliyatı)
• Over kist ameliyatları
• Şiddetli enfeksiyonlar
• Endometriozis

Bu yapışıklıklar fallop tüplerinin çevresinde tıkaç görevi görerek sperm ve yumurtanın buluşmasını engeller.

Hidrosalpenks

Tüplerin uç kısmında tıkanıklık oluştuğunda içeride iltihaplı ya da berrak sıvı birikmesi oluşur. Bu duruma hidrosalpenks adı verilir. Hidrosalpenks sadece tüpü tıkamaz, aynı zamanda tüp içinde biriken sıvı rahim içine akarak embriyo tutunmasını da olumsuz etkiler. Bu yüzden tüp bebek tedavisi planlanan kadınlarda tedavi öncesi hidrosalpenksin ortadan kaldırılması önerilir.

Daha Önce Tüplerle İlgili Yapılan Cerrahiler

Tüpler üzerinde daha önce gerçekleştirilen her türlü cerrahi işlem, iyileşme döneminde bölgede skar dokusu oluşmasına yol açabilir. Bu durum, tüplerin doğal yapısını bozarak yeniden tıkanmasının en önemli nedenlerinden biridir. Özellikle:

• Tüp bağlama (ligasyon)
• Tüp açma ameliyatları
• Ektopik gebelik nedeniyle yapılan cerrahiler tüplerde skar dokusu oluşturarak yeniden tıkanıklığa neden olabilir.

Tüp tıkanıklığı, çoğu zaman fark edilmeyen ancak gebelik üzerinde doğrudan etkili bir problemdir. En sık nedenler arasında pelvik enfeksiyonlar, endometriozis, karın içi yapışıklıkları, hidrosalpenks, myomlar ve doğuştan gelen tüp anomalileri bulunur. Bu nedenle uzun süredir gebelik elde edilemeyen durumlarda tüplerin değerlendirilmesi büyük önem taşır. Doğru tanı yöntemleri ve profesyonel tedavi yaklaşımlarıyla birçok kadın sağlıklı bir gebelik şansı elde edebilir.