HSG Kateterleri ve Kullanımı
Histerosalpingografi (HSG) incelemesinde uterin ka...
Rahim filmi çekiminde kullanılan ilaç, röntgen ışınları tıpkı ışık ışınları gibi fotoğraf filmini yakabilirler. Bu ışınlar, insan gözünün görebildiği ışık ışınlarından farklı olarak saydam olmayan cisimlerin de içinden geçebilme özelliğine sahiptir. Ancak bazı maddelerin içinden kolaylıkla geçebilen röntgen ışınları bazı maddelerin içinden geçerken kayba uğramaktadır. Röntgen çekiminde vücudun incelenecek bölgesinin bir tarafında röntgen ışını lambası yakılır.
Vücudun içinden geçen ışınlar diğer taraftaki fotoğraf filmini etkiler ve üzerinde organ gölgeleri oluşur. Hepiniz röntgen filmlerinde kemiklerin rahatlıkla görülebildiğini ancak diğer organların seçilemediğini bilirsiniz. Bunun açıklaması, röntgen ışınlarının kemiklerden geçerken kemiklerdeki kalsiyum nedeniyle kayba uğraması ve bu nedenle röntgen filmi üzerine kemiklerin bir çeşit gölge yapmasıdır. Röntgen filmi plakası üzerinde daha fazla ışın alan yerler siyah, daha az ışın alan yerler beyaz olarak görülmektedir.
Rahim, büyük oranda kaslardan oluşan bir organ olduğundan normal röntgen filmlerinde görülemez. Ancak rahim boşluğu ve tüplerin içine röntgen ışınlarını geçirmeyen bir sıvı doldurulursa bu boşluklar filmlerde görülebilir. Halk arasında “ilaç” denen bu sıvı aslında iyileştirici özelliği olan gerçek bir ilaç değildir. Röntgen incelemelerinde çeşitli vücut boşluklarını görebilmek için kullanılan böyle sıvılara “kontrast madde” adı verilir.
Rahim filmi çekiminde, rahim boşluğu ve tüplerin içine doldurulan ilaç, içinde erimiş halde iyot tuzu bulunan sudur. Kontrast madde adı verilen bu iyotlu su, renksiz ve kokusuzdur. Buruk bir tadı vardır. Yakıcı değildir. Çekim sırasında genellikle 1-2 çorba kaşığı hacminde ilaç rahim ağzından içeri doldurulur. Verilen ilacın bir kısmı film çekiminden sonra vajina yoluyla geri boşalır. Geri kalan kısmı da birkaç saat içinde idrar yoluyla vücuttan atılır.
Rahim filmi diğer adı ile HSG filmi, kısırlığın tanısında kullanılmakta olan en bilinen yöntemdir. İlerleyen teknoloji ve imkanların sayesinde günümüzde bu işlem ağrısız ve acısız şekilde tamamlanabilmektedir. Kullanılan cihazın yanı sıra kontrast maddenin geçirdiği değişim de günümüzde ağrısız rahim filmi çekilmesinde etkili bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Rahim, büyük oranda kaslardan oluştuğu için normal röntgen filmleri ile rahimden görüntü elde etmek mümkün olmamaktadır. Bu nedenle rahimden görüntü alabilmek için rahim içine ve tüplere sıvı bir ilaç verilmektedir.
Rahim filmi çekiminde kullanılan ilaç, içerisinde iyot tozu bulunan sudur. İyot, X ışınlarını tutmakta ve böylece rahim içi ve tüplerden görüntü alınabilmektedir. Bu ilaca, kontrast madde adı da verilmektedir. Kokusuz ve renksiz bir sıvıdır. Yakıcı değildir. Doku ve organlar üzerinde herhangi bir zararı yoktur. Hatta içilebilir özelliktedir. Buruk metalimsi bir tada sahiptir. Adına ilaç denmektedir ama aslında gerçek bir ilaç değildir. Çekim bittikten sonra ilacın bir kısmı geri boşalmaktadır. Kalan kısmıysa işlemden birkaç saat sonra idrar yolu ile tamamen dışa atılmaktadır. İşlem esnasında kullanılan kontrast madde miktarı 10 CC kadar olmaktadır. Bu da yaklaşık 2 çorba kaşığı hacmine denk gelmektedir. Rahim filmi çekimi sırasında verilen ilaç da zaman içinde birtakım değişimlere ve iyileştirmelere uğramıştır. Eskiden daha çok alerjiye neden olurken günümüzde kullanılmakta olan kontrast maddenin alerji ve benzeri yan etkileri oldukça düşük görülmektedir. Nadiren alerji yapması dışında ise başka hiçbir yan etkisi bulunmamaktadır.
Rahim filminde verilen ilacın, kullanılan dozda, sistemik, olumsuz yan etkisi yoktur. Ancak nadiren alerji yapabilir. Rahim filmi çekiminden sonraki aylarda hamilelik şansı artmakta, pek çok hastamız gebe kalmaktadır. Bu durum, rahim filmi çekimi sırasında verilen ilacın faydalı yan etkisi olarak düşünülebilir.
Rahim filmi uygulaması teknolojik gelişmeler ile bilimsel çalışmalar sonucunda ağrısız bir şekilde uygulanabilmektedir. Bununla birlikte çekim aşaması birkaç dakika sürmektedir. Önceki yıllarda rahim filmi uygulaması genel anestezi altında uygulanmaktaydı çünkü işlem oldukça acı ve ağrılı bir şekilde gerçekleştirilebilmekteydi.
Günümüzde teknik imkanların sunduğu avantajlar sayesinde işlem ağrısız ve konforlu bir biçimde uygulanabilmektedir. Bunun sonucunda da anestezi uygulamasına ihtiyaç duyulmamaktadır.